22 oktober 2024 column by MorpurgoMedia.nl

Ik bevind me in een nieuwe fase van mijn leven waarin ik ontdek dat behulpzaamheid niet altijd het gewenste resultaat oplevert. Sterker nog, soms kan het zelfs gevaarlijk zijn.

Neem bijvoorbeeld het verkeer. Het lijkt zo vriendelijk om fietsers of voetgangers voorrang te geven, ook als ze dat officieel niet hebben. Maar is het slim? Niet echt. Stel je voor: je stopt onverwacht op een plek waar dat niet hoort. Een auto achter je heeft niet genoeg tijd om te remmen, botst op je bumper, en duwt jouw auto vooruit.

In het ergste geval schiet je door en rijd je de voetganger of fietser aan – of nog erger, je rijdt ze over. Wat begon als een galante actie, kan eindigen in een drama. En een slecht leermoment voor een kind die denkt op bepaalde plekken voorrang te hebben en neemt dit op een ander moment ook op die plek. Dan is het maar hopen dat de automobilist het ziet en nog kan stoppen.

Een ander voorbeeld: behulpzaam zijn wanneer iemand de taal niet begrijpt. Wij Nederlanders schakelen maar al te graag over naar het Engels om het gesprek gaande te houden. Het voelt beleefd, toch? Maar bedenk eens dat diegene op die manier nooit de kans krijgt om echt de Nederlandse taal te leren. Door te snel te helpen, ontneem je iemand de mogelijkheid om te groeien en zelf oplossingen te vinden voor hun taalproblemen.

Nog zo'n situatie waarin mijn behulpzaamheid averechts werkte, vond plaats tijdens een bijeenkomst. Iemand viel en kneusde zijn ribben. Mijn eerste reflex? Direct naar de persoon toelopen en helpen opstaan. Maar achteraf realiseerde ik me dat ik diegene niet eens de kans had gegeven om zelf om hulp te vragen. Misschien wilde hij het wel eerst zelf proberen, maar door mijn snelle actie had hij die keuze niet meer. Wat nog erger was, is dat anderen zich ongemakkelijk voelden omdat ze dachten dat zíj hadden moeten helpen, terwijl ik dat al deed. Hierdoor kregen ze een schuldgevoel bij deze mensen wat helemaal niet nodig was.

En dan is er nog die keer dat ik mijn hulp aanbood bij een collega die overduidelijk moeite had met een taak. Het leek me vanzelfsprekend om een handje toe te steken, maar wat gebeurde er? Mijn collega werd zichtbaar geïrriteerd. Hij wilde het zelf doen en mijn aanbod voelde als een teken van wantrouwen in zijn vaardigheden. Terwijl ik alleen maar wilde helpen, had ik eigenlijk het tegenovergestelde bereikt: ik had zijn zelfvertrouwen ondermijnd. Soms willen mensen zelf leren en groeien, zonder dat iemand meteen inspringt.

Het wordt me steeds duidelijker: soms is het beter om eerst even te wachten. Niet direct in actie komen, maar de situatie observeren. Heeft iemand echt hulp nodig? Of kan die persoon het misschien zelf oplossen? Want door te snel in te grijpen, neem je het leermoment van de ander weg. En dat is misschien wel net zo belangrijk als de hulp zelf.

Dit betekent natuurlijk niet dat je nooit moet helpen. Als iemand echt in nood is, moet je uiteraard ingrijpen. Maar in veel gevallen kan het geen kwaad om eerst te wachten tot er daadwerkelijk om hulp wordt gevraagd. Zo geef je de ander de kans om te groeien en zelf sterker te worden.

Geniet van het leven.
Eljo Morpurgo

Reageren kan hier via Mastodon & Bluesky

---------------------

Eljo schrijft in opdracht columns en blog posts voor diverse websites en sociale media. Mocht u een opdracht hebben, neem dan geheel vrijblijvend contact met mij op via deze link.